તાજમહેલનો ઇતિહાસ, જ્યારે તે બનાવવામાં આવ્યો હતો, કોણે નિબંધ બનાવ્યો હતો (તાજમહેલનો ઇતિહાસ અને હકીકતો નિબંધ ગુજરતી માં)
ભારતના આગ્રા શહેરનું નામ સાંભળતા જ આપણા મનમાં સૌથી પહેલા જે વાત આવે છે તે તાજમહેલ છે. સફેદ આરસપહાણથી બનેલો આ મહેલ અનહદ પ્રેમની નિશાની છે. તાજમહેલનું નિર્માણ મોગલ શાસક શાહજહાંએ કરાવ્યું હતું. તે વિશ્વની સાત અજાયબીઓમાંની એક છે. યુનેસ્કો દ્વારા તાજમહેલને વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ જાહેર કરવામાં આવી છે. વિશ્વ ધરોહર તરીકે સમગ્ર વિશ્વ દ્વારા પ્રશંસા પામવા માટે તેને “શ્રેષ્ઠ માનવ રચનાઓ” તરીકે ઓળખવામાં આવી છે. આ માસ્ટરપીસ વિશે, એવું માનવામાં આવે છે કે તેને બનાવ્યા પછી, શાહજહાંએ તેના તમામ કારીગરોના હાથ કાપી નાખ્યા, જેથી આ તાજમહેલ જેવી ઇમારત અન્ય કોઇ ન બનાવી શકે.
વિષયવસ્તુનું કોષ્ટક
તાજમહેલનો ઇતિહાસ
તાજમહેલ ક્યાં આવેલો છે? (તાજમહેલ ક્યાં છે)
મુમતાઝ મહેલ કોણ હતા? (મુમતાજ મહેલ વાર્તા વિશે માહિતી)
તાજમહેલના નિર્માણનો ઇતિહાસ અને ક્યારે અને કોણે તાજમહેલ બનાવ્યો: (તાજમહેલનો ઇતિહાસ)
તાજમહેલનું સ્થાપત્ય:
તાજમહેલના વિવિધ ભાગો: (તાજમહેલના વિભાગો)
હું કબર :
ii. ગુંબજ:
iii. છત્રીઓ:
iv. કળશ:
વી. ટાવર:
6. તાજમહેલના લેખો:
7. બાહ્ય સુશોભન:
8. વર્લ્ડ હેરિટેજ:
9. એસિડ વરસાદ અને તાજ મહેલ પર એસિડ વરસાદની અસરો:
ચાલો પહેલા જાણીએ કે એસિડ વરસાદ શું છે?
તાજમહેલ પર એસિડ વરસાદની અસર:
તાજમહેલ સંબંધિત અફવાઓ અને સત્ય
તાજમહેલનો ઇતિહાસ
આપણે બધાએ તાજમહેલ વિશે થોડું સાંભળ્યું હશે. જેઓ તેને જોવા આવ્યા છે, તેઓ ફરી એકવાર તાજમહેલ જોવા માંગશે અને જેમણે તેને જોયો નથી તેઓએ અહીં જવાની ઈચ્છા કરી હશે. તો ચાલો જાણીએ તાજમહેલ સંબંધિત કેટલીક રસપ્રદ માહિતી.
સીરીયલ નંબર પ્રોફાઇલ 1. તાજમહેલ ક્યાં આવેલો છે? 2. મુમતાઝ મહેલ કોણ હતા? 3. તાજમહેલના નિર્માણનો ઇતિહાસ 4. તાજમહેલની રચના અને રચના 5. તાજમહેલના વિવિધ ભાગો
કબર
ગુંબજ
છત્રીઓ
કલશ
ટાવર
6. તાજમહેલના લેખો 7. બાહ્ય સુશોભન 8. વિશ્વ વારસો 9. એસિડ વરસાદ અને એસિડ વરસાદની અસર
એસિડ વરસાદ શું છે?
તાજમહેલ પર એસિડ વરસાદની અસર
તાજમહેલ ક્યાં આવેલો છે? (તાજમહેલ ક્યાં છે)
તાજ મહેલ ભારતના ઉત્તર પ્રદેશના આગ્રા શહેરમાં યમુના નદીના કિનારે આવેલું છે. તેનું નિર્માણ મુઘલ શાસક શાહજહાંએ તેની પત્ની મુમતાઝ મહેલની યાદમાં કરાવ્યું હતું.
મુમતાઝ મહેલ કોણ હતા? (મુમતાજ મહેલ વાર્તા વિશે માહિતી)
મુમતાઝ મહેલ (1 સપ્ટેમ્બર 1593 – 17 જૂન 1631) પર્શિયાની રાજકુમારી હતી, જેમણે ભારતના મુઘલ શાસક શાહજહાં સાથે લગ્ન કર્યા હતા. મુમતાઝ મહેલ શાહજહાંની સૌથી પ્રિય પત્ની હતી. તે મુમતાઝ મહેલને ખૂબ પ્રેમ કરતો હતો. 1631 માં, 37 વર્ષની ઉંમરે, મુમતાઝ મહેલ તેના 14 માં બાળક ગૌહરા બેગમને જન્મ આપતી વખતે મૃત્યુ પામ્યા.
તાજમહેલના નિર્માણનો ઇતિહાસ અને ક્યારે અને કોણે તાજમહેલ બનાવ્યો: (તાજમહેલનો ઇતિહાસ)
તાજમહેલના નિર્માણનો શ્રેય પાંચમા મુઘલ શાસક શાહજહાંને જાય છે. શાહજહાંએ 1628 થી 1658 સુધી ભારત પર શાસન કર્યું. શાહજહાંએ પોતાની તમામ પત્નીઓની પ્રિય પત્ની મુમતાઝ મહેલની યાદમાં તાજમહેલ બનાવ્યો.
તાજમહેલને “મુમતાઝની કબર” પણ કહેવામાં આવે છે. મુમતાઝ મહેલના મૃત્યુ પછી, શાહજહાં ખૂબ જ અસંગત બની ગયા. પછી તેણે પોતાના પ્રેમને જીવંત રાખવા માટે તેની પત્નીની યાદમાં તાજમહેલ બનાવવાનું નક્કી કર્યું.
1631 પછી જ શાહજહાંએ તાજમહેલના નિર્માણ કાર્યની સત્તાવાર જાહેરાત કરી અને 1632 માં તાજમહેલનું નિર્માણ કાર્ય શરૂ કર્યું.
તાજમહેલ બનાવવામાં ઘણો સમય લાગ્યો. જો કે આ કબરનું બાંધકામ માત્ર 1643 માં પૂર્ણ થયું હતું, પરંતુ તેના તમામ પાસાઓ પર કામ કર્યા પછી તેને બનાવવામાં લગભગ દસ વર્ષ લાગ્યા હતા.
આખું તાજમહેલ લગભગ 320 લાખ રૂપિયાના ખર્ચે 1653 માં બનાવવામાં આવ્યું હતું, જેની કિંમત આજે 52.8 અબજ રૂપિયા (827 મિલિયન ડોલર) છે.
તેના બાંધકામમાં 20,000 કારીગરોએ મુઘલ કારીગર ઉસ્તાદ અહમદ લાહોરી હેઠળ કામ કર્યું હતું. એવું કહેવાય છે કે તેના નિર્માણ પછી, શાહજહાંએ તેના તમામ કારીગરોના હાથ કાપી નાખ્યા.
તાજમહેલનું સ્થાપત્ય:
તાજમહેલનું સ્થાપત્ય ફારસી અને પ્રાચીન મુઘલ કલા પર આધારિત છે.
પર્શિયા રાજવંશની કલા અને ઘણી મુઘલ ઇમારતો જેમ કે ગુર-એ-અમીર, હુમાયુની કબર, ઇટમદુદ-દૌલાની કબર અને શાહજહાંની દિલ્હીની જામા મસ્જિદ તાજમહેલના નિર્માણનો આધાર બનાવે છે.
મુઘલ શાસન દરમિયાન, લગભગ તમામ ઇમારતોના નિર્માણમાં લાલ પથ્થરોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ શાહજહાંએ તાજમહેલના નિર્માણ માટે સફેદ આરસપહાણ પસંદ કર્યો હતો.
આ સફેદ આરસપહાણ પર અનેક પ્રકારની કોતરણીઓ અને હીરા જડિત કરીને તાજમહેલની દિવાલોને શણગારવામાં આવી હતી.
તાજમહેલના વિવિધ ભાગો: (તાજમહેલના વિભાગો)
તાજમહેલના નિર્માણમાં મુમતાઝ મહેલની સમાધિ મુખ્ય છે. તેના મુખ્ય હોલમાં શાહજહાં અને મુમતાઝ મહેલની બનાવટી કબર છે. તેઓ ખૂબ સારી રીતે શણગારવામાં આવ્યા છે. તેમની મૂળ કબર સૌથી નીચલા માળે આવેલી છે. આ કબર બનાવવા માટે, તાજમહેલ ઉપર એક ગુંબજ, ગુંબજ છત્ર અને મિનારા બનાવવામાં આવ્યા હતા. તો ચાલો તાજમહેલના આ તમામ ભાગોને વિગતવાર જાણીએ.
હું કબર :
સમગ્ર તાજમહેલનું કેન્દ્ર મુમતાઝ મહેલની કબર છે. તે મોટા, સફેદ આરસથી બનેલું છે. આ કબરની ટોચ પર એક વિશાળ ગુંબજ તેની સુંદરતામાં વધારો કરી રહ્યો છે.
મુમતાઝની કબર 42 એકરમાં ફેલાયેલી છે. તે ચારે બાજુ બગીચાથી ઘેરાયેલું છે. તેની ત્રણ બાજુએ દિવાલ બનાવવામાં આવી છે.
આ કબરનો પાયો ચોરસ છે. ચોરસની દરેક બાજુ 55 મીટર છે. વાસ્તવમાં આ ઇમારતનો આકાર અષ્ટકોણ (8 ખૂણા સાથે) છે, પરંતુ તેના આઠ ખૂણાઓની દિવાલો અન્ય ચાર બાજુઓ કરતા ઘણી વધારે છે, તેથી આ ઇમારતના પાયાના આકારને ચોરસ ગણવામાં આવે છે.
કબરના ચાર મિનારો મકાનના દરવાજાની ફ્રેમ દેખાય છે.
ii. ગુંબજ:
મુમતાઝ મહેલની કબરના શિખરા (ટોચ) પર સફેદ આરસપહાણનો ગુંબજ છે. આ ગુંબજને anંધી કલરની જેમ શણગારવામાં આવ્યો છે.
કિરીટ કલશ ગુંબજ પર આવેલું છે. આ કળશ ફારસી અને હિન્દુ વસ્તુ કલાનું મુખ્ય તત્વ છે.
iii. છત્રીઓ:
ગુંબજને ટેકો આપવા માટે, તેની આસપાસ નાના ગુંબજ આકારની છત્રીઓ બનાવવામાં આવી છે. તેમના આધાર પરથી, મુમતાઝ મહેલની કબર પર પ્રકાશ પડે છે.
iv. કળશ:
1800 એડીમાં, તાજમહેલના શિખર ગુંબજ પર સ્થિત કલશ સોનાનો હતો, પરંતુ હવે તે કાંસ્યનો બનેલો છે.
આ કલશ ચંદ્રનો આકાર ધરાવે છે, જેની ઉપરની આકૃતિ સ્વર્ગ તરફ નિર્દેશ કરે છે. ચંદ્રનો આકાર અને કળશની ટોચ એક સાથે ત્રિશૂળનો આકાર બનાવે છે, આ ત્રિશૂળ હિન્દુ માન્યતાના ભગવાન શિવનું પ્રતીક છે.
વી. ટાવર:
તાજમહેલના ચાર ખૂણામાં 40 મીટર highંચા ચાર મિનારા છે. જેમ મસ્જિદમાં અઝાન આપવા માટે મિનારા છે, તેવી જ રીતે તાજમહેલના મિનારા પણ બનાવવામાં આવ્યા છે.
આ ચાર મિનારો એવી રીતે બાંધવામાં આવ્યા છે કે આ ચાર મિનાર સહેજ બહારની તરફ ઝૂકેલા છે. તેમના ઝોક પાછળનો તર્ક એ હતો કે, બિલ્ડિંગ તૂટી પડવાની સ્થિતિમાં, આ મિનારા બહારથી પડી ગયા, જેથી મુખ્ય તાજમહેલ બિલ્ડિંગને કોઈ નુકસાન ન થાય.
6. તાજમહેલના લેખો:
તાજમહેલના દરવાજામાંથી તાજમહેલમાં પ્રવેશતાની સાથે જ તમને એક અલગ શાંતિનો અનુભવ થાય છે. તેના દરવાજા પર ખૂબ જ સુંદર સુલેખન છે, “હે આત્મા! તમે ભગવાન સાથે આરામ કરો, ભગવાન સાથે શાંતિથી રહો અને તેમની સંપૂર્ણ શાંતિ તમારા પર રહે. ”
તાજમહેલના લેખો ફ્લોરિડ થુલુથ લિપિમાં લખાયેલા છે.
આ લેખોનો શ્રેય ફારસી કારકુન અમાનત ખાનને જાય છે.
આ લેખ સફેદ આરસપહાણની પેનલ્સમાં જસ્પર સાથે જડ્યો છે.
તાજમહેલમાં લખાયેલા લેખમાં ઘણી સૂરાઓનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. આ સૂરા કુરાનમાં હાજર છે.
આ સૂરામાં કુરાનની ઘણી છંદો છે.
7. બાહ્ય સુશોભન:
તાજમહેલ ખૂબ જ સુંદર કૃતિ છે. તે મુઘલ સ્થાપત્યનું અદભૂત ઉદાહરણ છે. તે વિવિધ કોતરણી અને રત્નોને જડિત કરીને બનાવવામાં આવ્યું છે.
8. વર્લ્ડ હેરિટેજ:
તાજમહેલ સમગ્ર વિશ્વમાં સૌથી પ્રિય પર્યટન સ્થળોમાંનું એક છે. તે દર વર્ષે લગભગ સાતથી આઠ લાખ પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. તે ભારત સરકારના પ્રવાસનથી આવકનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે. ઘણા દેશોના લોકો તેને જોવા માટે વિશ્વભરમાંથી આવે છે. 2007 માં, તાજમહેલે ફરી એકવાર નવી સાત અજાયબીઓમાં પોતાનું સ્થાન બનાવ્યું.
9. એસિડ વરસાદ અને તાજ મહેલ પર એસિડ વરસાદની અસરો:
આજકાલ, માનવ જીવન અને માનવસર્જિત ઇમારતો એસિડ વરસાદથી પ્રભાવિત થઈ રહી છે. તાજમહેલ પણ તેના પ્રભાવથી અસ્પૃશ્ય રહ્યો નથી.
ચાલો પહેલા જાણીએ કે એસિડ વરસાદ શું છે?
સામાન્ય રીતે પાણીનું પીએચ મૂલ્ય 5.6 છે. પરંતુ જ્યારે સલ્ફર અને નાઇટ્રોજનના ઓક્સાઇડ પાણીમાં ભળી જાય છે, ત્યારે પાણીનું પીએચ મૂલ્ય 5.6 થી નીચે આવવાનું શરૂ થાય છે. આ સ્થિતિમાં, જ્યારે વરસાદ પડે છે, ત્યારે વરસાદનું પાણી આ ઓક્સાઈડ સાથે રાસાયણિક રીતે પ્રતિક્રિયા આપે છે અને પાણીનું પીએચ મૂલ્ય ઘટાડીને, પાણીમાં એસિડની માત્રા વધે છે. જે પછી એસિડ વરસાદનું સ્વરૂપ ધારણ કરે છે.
તાજમહેલ પર એસિડ વરસાદની અસર:
તાજમહેલ આગ્રામાં સ્થિત છે. આગ્રામાં ઘણી ફેક્ટરીઓ અને પાવર પ્લાન્ટ છે, જેમાંથી ઘણા ખતરનાક રાસાયણિક પદાર્થો નીકળે છે. આ એસિડ હવા સાથે પ્રતિક્રિયા આપે છે અને એસિડ વરસાદમાં મદદ કરે છે. આ એસિડ વરસાદ તાજમહેલના આરસપહાણ પર પડે છે અને તાજમહેલના આરસ (કેલ્શિયમ કાર્બોનેટ) સાથે પ્રતિક્રિયા આપવાનું શરૂ કરે છે. આ ક્રિયાને કારણે આ અનોખી ઇમારતને નુકસાન થાય છે.
એસિડ વરસાદને કારણે, સફેદ આરસ પીળો થવા લાગે છે, જેના કારણે તાજમહેલે તેની સુંદરતા ગુમાવવાનું શરૂ કર્યું છે. તેથી, એસિડ વરસાદની અસરને રોકવા માટે, વૃક્ષો વધુ માત્રામાં વાવવા પડશે અને ફેક્ટરીઓમાંથી આવતા એસિડને રોકવું પડશે.
તાજમહેલ સંબંધિત અફવાઓ અને સત્ય
આજે આપણે તાજમહેલ સાથે જોડાયેલી કેટલીક દંતકથાઓને સાચી માની લીધી છે, અમે તે પૌરાણિક કથાઓનું સત્ય અહીં જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ –
અફવા – તાજમહેલ બનાવનાર મજૂરોના હાથ કાપી નાખવામાં આવ્યા હતા
સત્ય – શાહજહાંએ તાજમહેલ બનાવનારા કામદારોને આજીવન પગારનું વચન આપ્યું હતું અને તેમને કામ ન કરવાની સલાહ આપી હતી. અને તે બધા મજૂરોને તેમના વચન મુજબ પગાર આપતો હતો.
અફવા – તાજમહેલનો રંગ બદલાતો રહે છે
સત્ય – આવું કંઈ નથી, તાજમહેલ સૂર્યના પ્રકાશથી ચમકવા લાગે છે અને રાત્રે ચંદ્રના પ્રકાશને કારણે તાજમહેલનો રંગ બદલાયેલો દેખાય છે.